190- Yukarda verdiğimiz bilgi, tek başına namaz kılanlar hakkındadır. Cemaatle namaz kılanlar şu şekilde hareket ederler:
1) Cemaatten her biri imama uymayı niyet eder. Kılacak olduğu namaz hangi vaktin ise onu kasdederek: “Niyet ettim bugünkü falan vaktin farz namazını kılmaya, uydum şu imama” şeklinde niyet eder. Sonra imam ellerini kaldırır, aşikare “Allahu Ekber” diyerek namaza başlar. Ona uyanlar da ellerini kaldırarak gizlice “Allahu Ekber” deyip imamla namaz kılmaya başlarlar. Beraberce namaz kılanların hepsi “Sübhaneke”yi okur, sonra cemaat susar. İmam gizlece “Eûzü Besmele” okur. Sonra kıraata başlayarak namazı kıldırır.
Şöyle ki: İmam sabah, akşam, yatsı namazlarının ilk ikişer rekatlarında ve vitir namazının her üç rekatında Fatiha suresi ile buna ilave edeceği ayetleri aşikare olarak okur, cemaate işittirir. Bütün tekbirleri, tesmi’leri ve selamları aşikare yapar. Akşam namazının üçüncü ve yatsı namazının üçüncü ve dördüncü rekatlarında, öğle ve ikindi namazının bütün rekatlarında kıraati gizli, tekbirleri, tesmi’leri ve selamları aşikare yapar.
2) İmam sabah namazının ilk rekatında okuyacağı ayetleri, ikinci rekatta okuyacağı, ayetlerden iki kat fazla yapmalıdır. Bu hem bir sünnettir, hem de cemaatın birinci rekata yetişmesine bir sebebdir.
3) İmama uyanlar tekbirleri gizlice alırlar. İmam rükûdan kalkarken aşikare olarak “Semiallahu limen hamideh” ve gizlice “Rabbena ve lekelhamd” (*) deyince, cemaat da gizlice yalnız: “Allahümme Rabbena ve lekelhamd” yahut sadece “Rabbena lekelhamd” der. Sonra rükûda imamla beraber gizlice üç kere “Sübhane Rabbiye’l-Azim” ve secdede de yine üç kere “Sübhane Rabbiye’l-alâ” derler.
4) İmam ile cemaat birinci oturuşlarda Tahiyyatı, ikinci oturuşlarda ise, Tahiyyatı, salavatları ve Rabbena âtinâ’yı gizlice okurlar. İmam önce sağ tarafa, sonra sol tarafa aşikare olarak selam verince, cemaat da ona uyarak birlikte gizlice selam verir.
İmam aşikare okuduğu Fatiha’nın sonunda gizlice “Amin” diyeceği gibi, cemaat da gizlice yine “Amin” der.
5) İmam selam verdikten sonra, müezzin aşikare olarak: “Allahümme entesselâmu ve minkesselâm. Tebarekte ya zelcelâli vel-ikram” der. Sünnet varsa onu kılar. Sonra Peygamber efendimize salat-selam okunur. Ya müezzin sesli olarak veya imam ile cemaattan her biri gizlice “Ayetü’l-Kürsî”yi okur. Otuz üçer kere “Sübhanallah, Elhamdülillah, Allahu Ekber” derler. Bu tesbihlerin sayısı parmaklarla hesablanabileceği gibi, tesbih taneleri ile de hesablanabilir. Önemli olan sayıları tam yapmaktır.
6) Yukarıdaki şekilde otuzüçer kere tesbih, tahmid ve tekbirden sonra, müezzin yüksek sesle: “Lâ ilâhe illallahu vahdehu lâ şerike leh. Lehulmülkü ve lehulhamdü ve hüve ala külli şey’in kadîr. Sübhane Rabbiyel aliyyil’alel-vehhab” der. (**) Bütün cemaat dua edip ellerini yüzlerine sürerler.
Yalnız başlarına namaz kılanlar da bunları okurlar. Bütün bunlar namazların adab ve müstahablarındandır. Bunlara riayet edenler büyük sevab kazanırlar.
7) Yukardan beri saydığımız namazların vakitlerinde rükün ve rekatları ile kılınması, Peygamber Efendimizden şübhe götürmeyen bir rivayetle sabit olmuş ve zamanımıza kadar geçen yıllarda bütün ümmetin ittifakı ile kararlaşmıştır. Peygamber Efendimiz:
“Beni nasıl namaz kılar gördünüz ise, öylece namaz kılın” diye emretmiştir.
Onun için Peygamber Efendimizin kılmış olduğu namazlara aykırı bir namaz, İslam dininde asla geçerli sayılmaz.
(*) İmamı Azam’dan diğer bir rivayete göre, imam “Rabbena ve lekelhamd” demez.
(**) Anlamı: “Allah’tan başka hak mabud yoktur. O, birdir. O’nun ortağı yoktur. Mülkü O’nundur, hamd O’na mahsustur. O her şeye kadirdir. Çok yüce ve çok bağışlayıcı olan Rabbim, bütün noksanlardan münezzehtir.